Czym jest nekrolog, a czym klepsydra?

Organizując pogrzeb bliskiej osoby spotykamy się z takimi pojęciami, jak „nekrolog” i „klepsydra”. Oba pojęcia dotyczą zawiadomienia o śmierci oraz uroczystościach pogrzebowych, dlatego często używane są zamiennie, jednak ich forma i przeznaczenie różnią się od siebie. Z tego wpisu dowiesz się wielu praktycznych informacji na temat tego czym jest nekrolog, a czym klepsydra oraz w jakich sytuacjach są stosowane. Znajdziesz tu również kilka inspirujących przykładów.

Nekrolog

Nekrolog to oficjalna informacja o śmierci danej osoby, zazwyczaj opublikowana w prasie, a obecnie także w portalach internetowych, mediach społecznościowych oraz na stronach internetowych firm pogrzebowych. Jego celem jest poinformowanie o śmierci danej osoby oraz przekazanie szczegółów dotyczących ceremonii pogrzebowej osobom spoza najbliższego otoczenia zmarłego – dalszej rodzinie, znajomym, przyjaciołom, osobom, które mogą być zainteresowane wzięciem udziału w ostatnim pożegnaniu. 

Jakie informacje zawiera nekrolog?

Nekrolog jest stosunkowo formalnym tekstem, który zazwyczaj zawiera następujące elementy:

• Imię i nazwisko zmarłego, jego tytuły naukowe lub związane z zajmowanym stanowiskiem, 
• Data śmierci i miejsce śmierci (zazwyczaj miasto)
• Informacje o pogrzebie – miejsce, data i godzina uroczystości pogrzebowej, jeśli jest to nekrolog przygotowywany przez najbliższą rodzinę w formie zawiadomienia.
• Krótki opis życia i osiągnięć zmarłego – może zawierać wzmiankę o zawodzie, pasjach, najważniejszych osiągnięciach lub funkcjach pełnionych przez osobę w społeczeństwie oraz ważnych odznaczeniach państwowych.
• Prośba o pamięć lub modlitwę – czasami nekrolog kończy się słowami, które mają na celu zaproszenie do uczczenia pamięci zmarłego.
• podpis autora nekrologu

Przygotowując nekrolog, warto skupić się na podkreśleniu osiągnięć, ról społecznych i osobistych zmarłego. Dopuszczalne jest również osobiste pożegnanie zmarłego w krótkich słowach, na przykład z wykorzystaniem poezji czy innego tekstu literackiego spójnego z jego wartościami i przekonaniami, przywołanie wspomnień lub cech charakterystycznych. Czasami rodziny decydują się na upublicznienie okoliczności śmierci (na przykład „Zginął w wypadku samochodowym”). Coraz częściej w nekrologach rodziny określają też swoje specjalne życzenia względem osób, które zamierzają przybyć na uroczystość pogrzebową. Może to być na przykład prośba o nieskładanie kondolencji oraz wsparcie finansowe konkretnej organizacji pożytku publicznego lub fundacji.

Niezależnie od nekrologu publikowanego przez rodzinę, nekrolog może być też zamieszczony przez przyjaciół, współpracowników, a także firmy i instytucje, z którymi związany był zmarły. Wówczas mówimy o nekrologu kondolencyjnym. Jego celem jest upamiętnienie i podkreślenie zasług zmarłego a także przekazanie wyrazów współczucia i słów wsparcia dla jego bliskich. Nekrolog może być również opublikowany w rocznicę śmierci, aby upamiętnić życie i dokonania zmarłego. Wówczas zawiera krótkie wspomnienie, anegdoty, ważne wydarzenia z jego udziałem oraz podkreśla jego wpływ na innych ludzi. Często ma wówczas formę dłuższej publikacji w gazecie lub formę audycji radiowej, bądź programu telewizyjnego. 

Przykładowy standardowy nekrolog prasowy może brzmieć w następujący sposób:

Z głębokim żalem zawiadamiamy o śmierci naszej ukochanej żony, matki i babci
[imię i nazwisko],
która zmarła [data] roku w wieku [liczba] lat.
Ceremonia pogrzebowa odbędzie się [data] o godzinie [godzina]
w [miejsce – kościół, kaplica, cmentarz oraz miasto].
Pogrążona w smutku Rodzina

Jeśli chcesz, aby nekrolog był bardziej osobisty możesz odwołać się do pasji osoby zmarłej. Przykładowo jeśli zmarły był świetnym ogrodnikiem, możesz napisać, że pomidorami ze swojej działki obdarowywał wszystkich sąsiadów. Możesz odwołać się w sposób życzliwy do jej drobnych niedoskonałości na przykład roztargnienia, możesz sięgnąć po formę żartobliwą, ale w granicach dobrego smaku i przyzwoitości. Możesz zacytować powiedzonka osoby zmarłej, odwołać się do jej poglądów na temat życia i śmierci. Dążąc do personalizacji, warto jednak pamiętać przede wszystkim o usposobieniu osoby zmarłej – jeśli cechowała ją powaga i stateczność, bardziej właściwy będzie oficjalny charakter nekrologu.

Klepsydra

Klepsydra jest informacją o śmierci, która ma formę drukowanego obwieszczenia umieszczonego zazwyczaj na specjalnych tablicach informacyjnych zlokalizowanych przy kościele lub cmentarzu, na drzwiach domów lub kamienic, w których mieszkał zmarły, oraz w miejscach, z którymi związana była osoba zmarła (na przykład miejsce pracy, uczelnia). Klepsydra skierowana jest do lokalnej społeczności, współpracowników, sąsiadów i znajomych oraz innych osób, które mogą być zainteresowane wzięciem udziału w pogrzebie. Dlatego zwykle rozwiesza się je tak, aby jak najwięcej osób mogło ją zobaczyć.

Jakie informacje zawiera klepsydra?

W porównaniu do nekrologu, klepsydra jest bardziej zwięzła, choć zawiera analogiczne informacje:

• Imię i nazwisko zmarłego, jego tytuły naukowe lub związane z zajmowanym stanowiskiem
• Data i miejsce śmierci, wiek
• Szczegóły pogrzebu – charakter pogrzebu (religijny, świecki), miejsce i czas pogrzebu, informacje o wprowadzeniu do kościoła lub o rozpoczęciu modlitwy różańcowej, informacje o podstawieniu autokaru / busa dla uczestników pogrzebu
• Informacje od rodziny i szczególne prośby skierowane do osób, które zamierzają przybyć na uroczystość pogrzebową. Może to być na przykład prośba o nieskładanie kondolencji, wsparcie finansowe konkretnej organizacji pożytku publicznego lub fundacji.

Klepsydra powinna być jak najbardziej czytelna i zrozumiała dla osób, które przelotnie ją zobaczą. Zazwyczaj stosuje się duże, wyraźne czcionki, a sam tekst ogranicza się do najważniejszych szczegółów. Pod względem graficznym klepsydry zwyczajowo utrzymane są w stylistyce czarno białej. Zawierają religijne symbole oraz czarną ramkę. Można zamieścić również zdjęcie zmarłego, cytat, epitafium. Dla osób zmarłych z innych wyznań lub niewierzących drukowane są w klepsydry nie zawierające treści i symboliki odnoszącej się do religii katolickiej. 

Przykładowa standardowa klepsydra może brzmieć w następujący sposób:

ŚP. [Imię i nazwisko zmarłego]
pozostaje w naszym sercu 
Z głębokim żalem zawiadamiamy o śmierci [kim był zmarły]
Ceremonia pogrzebowa odbędzie się [gdzie],
dnia [ data, dzień tygodnia] o godzinie [godzina] 
Pogrążona w smutku Rodzina

Klepsydra może zawierać również cytat / myśl / epitafium:

“Na zawsze pozostaniesz w naszej pamięci”
“Na zawsze pozostaniesz w naszych sercach i pamięci”
“Odszedłeś / Odeszłaś cicho, bez pożegnania, tak jakbyś nie chciał / nie chciała swym odejściem smucić” ks. Jan Twardowski
“Dla świata byłeś / byłaś wspaniałym człowiekiem, dla nas byłeś / byłaś całym światem”
“Wolą Boga jest nasze rozstanie, nadzieją dusz naszych ponowne spotkanie”
“Bądź wola Twoja” 
“Choć to z Boskiej woli smutne rozstanie, żegnamy Cię wypełnieni żalem”
“Byłeś / Byłaś dla nas wszystkim”

Kiedy warto zdecydować się na nekrolog, a kiedy na klepsydrę?

Zwyczajowo firma pogrzebowa zapytana nas w pierwszej kolejności o rozwieszenie klepsydry papierowej i poprosi o wskazanie preferowanych miejsc rozwieszenia. W niektórych firmach dostępne są również elektroniczne powiadomienia pogrzebowe takie jak eKlepsydra lub inne formy elektronicznych nekrologów. Część firm udostępnia także klepsydry i nekrologi w swoich mediach społecznościowych – jeśli tego sobie nie życzymy, warto zastrzec, aby informacja nie była publikowana. Firmy pogrzebowe pomagają również w zamówieniu nekrologu w gazecie regionalnej lub ogólnopolskiej. O ile klepsydra jest usługą względnie tanią, to nekrologi publikowane w prasie mogą być kosztowne – zależą od wielkości nekrologu, tytułu gazety, często również od miejsca publikacji w gazecie. 

Czy klepsydrę i nekrolog zawsze przygotowuje firma pogrzebowa?

Zwyczajowo kojarzymy przygotowanie klepsydry i nekrologu z firmą pogrzebową, jednak warto wiedzieć, że można to zrobić we własnym zakresie. Część firm pogrzebowych udostępnia nawet wzory klepsydr do samodzielnego wydruku i rozwieszenia, a większość gazet posiada kreatory nekrologów (w różnych stylach) na swoich stronach internetowych. Można pójść o krok dalej i przygotować klepsydrę całkowicie według własnego pomysłu i projektu. Można ją nawet wypisać ręcznie. W przypadku nekrologu publikowanego w prasie taka dowolność może być trudniejsza do osiągnięcia i prawdopodobnie będzie wymagała wykupienia powierzchni reklamowej oraz odpowiedniego przygotowania pliku do druku. Nie każda gazeta zgodzi się na takie rozwiązanie. 

Jednym z bardziej znanych klepsydr przygotowanych w indywidualny sposób jest ta przygotowana przez Matyldę Damięcką i opublikowana na jej profilu na Instagramie.

Co zrobić z klepsydrą po pogrzebie?

Ponieważ klepsydra pogrzebowa wywieszana jest w miejscach publicznych w celu zawiadomienia o terminie pogrzebu, najlepiej zdjąć ją po zakończeniu uroczystości, kiedy spełniła już swoje zadanie. Dzięki jej usunięciu mamy pewność, że nie przyczyniamy się do zaśmiecania okolicy. Możemy też zastąpić klepsydrę krótką wiadomością z podziękowaniami dla osób, które wzięły udział w pogrzebie. Podziękowanie również warto usunąć po około tygodniu.

Zarówno nekrolog, jak i klepsydra, pełnią ważną funkcję w tradycji żałobnej, jednak różnią się między sobą zarówno pod względem formy, jak i przeznaczenia. Nekrolog jest bardziej oficjalny i skierowany do szerokiego grona odbiorców, natomiast klepsydra pełni funkcję lokalnej informacji o zbliżającym się pogrzebie, kierowanej do lokalnej społeczności.

Wybory związane z nekrologiem i klepsydrą są zawsze indywidualną decyzją Rodziny lub bliskich osób organizujących pogrzeb.

Przeczytaj również wpis o elektronicznych powiadomieniach pogrzebowych.

Niniejszy tekst stanowi opracowanie autorskie. Jego napisanie nie wiązało się z otrzymaniem korzyści materialnych lub finansowych. Tekst podlega ochronie na mocy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Kopiowanie całości lub fragmentów bez zgody właściciela bloga celebruj.pl jest zabronione.